تدوین و ویژگی‌های روان‌سنجی "مقیاس فعالیت‌های زندگی روزانة سالمندان"

فعالیت‌های زندگی روزانه از اساسی‌ترین اجزای زندگی و بازگوکنندة جنبة مهمی از استقلال کارکردی در سالمندان هستند. هدف این تحقیق، تدوین مقیاسی روزامد و متناسب با فرهنگ بومی برای سنجش فعالیت‌های زندگی روزانة سالمندان ایرانی بود. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی بود و جامعة آماری آن زنان و مردان سالمند (بالای 60 سال) ساکن شهرهای اراک و شازند در سال 91 بودند. نمونة آماری، دو گروه، شامل 297 آزمودنی (تحلیل عاملی اکتشافی) و 280 آزمودنی (تحلیل عاملی تأییدی) بودند که به‌طور داوطلبانه در تحقیق شرکت کردند. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، تحلیل مؤلفة اصلی با چرخش واریماکس استفاده شد. تمامی عملیات آماری با استفاده از نرم‌افزار SPSS-16 وLESREL  انجام گرفت. در نتیجة تحلیل عاملی اکتشافی، پنج زیرمقیاس شامل فعالیت‌های درشت (9 گویه)، فعالیت‌های شخصی (7 گویه)، فعالیت‌های اعتقادی و اجتماعی (8 گویه)، فعالیت‌های ظریف (4 گویه) و فعالیت‌های شست‌وشو با ماشین (2 گویه) استخراج شد. یافته‌های تحلیل عاملی تأییدی نیز این نتایج را تأیید کرد. این پنج عامل در مجموع 90/75 درصد کل واریانس را تبیین کرد، عامل اول 38/50 درصد، عامل دوم 06/11درصد، عامل سوم 30/6 درصد، عامل چهارم 675/4 درصد و عامل پنجم 485/3 درصد. این ابزار، مقیاس فعالیت‌های زندگی روزانة سالمندان نام‌گذاری شد. محاسبة ضریب همبستگی پیرسون بین دوبار تکمیل پرسشنامه توسط30 آزمودنی (50 درصد زن) با فاصلة 1 تا 2 هفته، برای زیرمقیاس‌های 1 تا 5، همبستگی بین 97/0 تا 76/0 و برای نمرة کل مقیاس 97/0 به‌دست آمد که نشان‌دهندة پایایی آزمون مجدد خوب تا عالی است. همچنین پایایی درونی به روش آلفای کرونباخ محاسبه شد که ضریب 96/0 را به‌دست داد و نشان‌دهندة پایایی درونی عالی این مقیاس است. به‌طور کلی، این نتایج تأیید کرد که مقیاس فعالیت‌های زندگی روزانة سالمندان ابزاری روا و پایا برای اندازه‌گیری توانایی و معلولیت سالمندان است.